[Breinvriendelijk ondrewijs - principe 2: Veiligheid]
Zijn de toetsen die jij je leerlingen geeft altijd droog en serieus? Of valt er ook iets te (glim)lachen tijdens een repetitie? Een vleugje humor kan de toetsresultaten aanmerkelijk verbeteren.
Humor in je klas is belangrijk. Even lekker lachen doorbreekt de spanning en zorgt voor een goede sfeer. Maar wist je dat humor ook kan leiden tot hogere toetsresultaten?
Onderzoekers bekeken wat het effect is van grappige vragen op leerlingen die last hebben van toetsangst. Ze maakten twee versies van een meerkeuzetoets. De vragen van de ene toets waren allemaal gesteld in een droge, schoolse stijl. De andere toets bevatte na twee normale vragen telkens een vraag die grappig geformuleerd was. De uitkomst: angstige leerlingen scoren lager dan niet-angstige leerlingen bij een normale meerkeuzetoets. Maar wanneer de meerkeuzevragen grappig zijn geformuleerd, doen angstige leerlingen het net zo goed als niet-angstige leerlingen.
Dit is eenvoudig te verklaren. Humor vermindert angst. En wie angst voelt, kan niet zo goed denken. Onze hersenen zijn altijd op zoek naar veiligheid; veiligheid is een van de basisbehoeften van het brein. Om ons te beschermen, is het brein uitgerust met twee gevarensensoren: de amygdalae. Bespeuren we gevaar, dan zetten die amygdalae een vecht-of-vlucht-reactie in gang. Met als gevolg dat het vermogen om na te denken en logisch te redeneren sterk achteruit gaat. We krijgen een tunnelvisie. En hoe gek dat ook klinkt, zo’n tunnelvisie is ontzettend handig. Want als er echt gevaar dreigt, moet je je daarop kunnen focussen zonder afgeleid te worden door andere zaken.
Zo’n tunnelvisie is echter niet zo handig als je een toets gaat maken. Dan wil je juist optimaal kunnen nadenken. Maar wie toetsangst heeft, zet onbewust zijn vecht-of-vluchtreactie in gang en blokkeert dus het denken. Humor kan deze reactie doorbreken. Humor ontspant.
Dat werkt niet alleen zo in toetssituaties. Ook in andere klassensituaties moeten leerlingen zich veilig voelen om iets te kunnen leren. Wie zich bedreigd voelt, kan niet goed of creatief denken. Uit onderzoek blijkt dat leerlingen veel minder gevoelens van boosheid en vijandigheid ervaren als er gelachen wordt in de klas. Leerlingen zijn veel creatiever nadat ze een komische film hebben gezien of naar een grappig fragment hebben geluisterd.
Dus doe af en toe eens lekker gek met je leerlingen! Laat een grappig filmpje zien of vertel iedere dag een mop. Zet een grap tussen je toetsvragen. Laat leerlingen een leuke cartoon maken over de lesstof. Of organiseer eens een ‘raar haar’- of ‘malle muts-dag’. Samen lachen werkt om spanning weg te nemen en een veilige sfeer te creëren, waardoor leerlingen beter kunnen leren.
--> Lees hier meer over de 6 principes van breinvriendelijk onderwijs: voeding, veiligheid, sociaal, emoties, aandacht en prikkels.
